Kobiety na rynku pracy odgrywają kluczową rolę w gospodarce, a ich uczestnictwo w różnorodnych sektorach stale rośnie. Mimo postępów w dziedzinie równości płci, kobiety wciąż napotykają na liczne wyzwania, takie jak różnice w wynagrodzeniach, ograniczony dostęp do wyższych stanowisk oraz godzenie obowiązków zawodowych z rodzinnymi. Wprowadzenie polityk promujących równość płci oraz zmiany społeczne są niezbędne do pełnego wykorzystania potencjału kobiet na rynku pracy. Jak zatem prezentuje się obecna sytuacja kobiet na rynku pracy? Sięgamy do źródeł, aby odpowiedzieć na to pytanie.
Żeńskie wyzwania na rynku pracy
Kobiety stoją przed wieloma wyzwaniami zawodowymi, które są potęgowane przez różne zjawiska ekonomiczne, niekoniecznie sprzyjające tym procesom. Według raportu statystycznego SDG 2023, kobiety rzadziej posiadają pracę niż mężczyźni. Około 90% mężczyzn w wieku produkcyjnym pozostaje aktywna zawodowo, a kobiet ok. 80%. W populacji osób dorosłych od 15 do 89 roku życia współczynnik ten wyniósł dla kobiet nieco ponad 52%. Oznacza to, że kobiety są rzadziej zatrudniane albo rezygnują z zatrudnienia z powodów ekonomicznych czy rodzinnych. Wśród głównych wyzwań wyróżnia się m.in. wciąż bardzo widoczną lukę płacową oraz obowiązki rodzicielskie, które wiążą się m.in. z zachodzeniem w ciążę i wychowywaniem potomstwa. Dodatkowym ryzykiem powiązanym z rynkiem pracy jest wzrost kosztów życia, a co za tym idzie, konieczność uzyskania podwyżki. Z danych przytaczanych przez SdWorx wynika, że nieco ponad połowa kobiet mogła liczyć na zwiększenie wynagrodzenia w momencie, gdy o to zawnioskowała u swojego pracodawcy.
Szanse i ryzyka – kobiety na rynku pracy
Pomimo tych wyzwań rynek pracy dla kobiet rozwija się dynamicznie. W Polsce istnieje wiele inicjatyw mających na celu zwiększenie aktywności zawodowej kobiet. Duża rola w tym nie tylko samych kobiet, ale różnych instytucji państwowych oraz prywatnych. Część inicjatyw ma na celu umożliwienie kobietom powrotu na rynek pracy po przerwie, np. wynikającej z wychowywania dzieci. Wciąż uwypuklonym zagrożeniem jest segmentacja rynku pracy, czyli proces, który polega na tym, iż kobiety często znajdują zatrudnienie w mniej płatnych sektorach gospodarki. Wśród najbardziej zauważalnych szans można wymienić m.in. digitalizację pracy zawodowej. Umożliwia ona dzielenie obowiązków zawodowych z innymi czynnościami życia codziennego. Elementem cyfryzacji może być m.in. automatyzacja procesów, praca zdalna oraz rozwój sztucznej inteligencji. Zjawiska te pozwalają zwiększyć efektywność pracy, co jest dużą szansą dla kobiet, które np. planują się przebranżowić.
Współczesna kobieta w pracy, czyli kto?
Jak można zdefiniować współczesną kobietę aktywną zawodowo? To osoba dobrze wykształcona, która najczęściej ma za sobą przynajmniej jedne ukończone studia wyższe. Mimo zdobytej wiedzy, kobieta w pracy ma trudności z awansem na wyższe stanowiska, szczególnie w skali całej Europy. W naszym kraju sytuacja nie wygląda tak źle, ponieważ ok. 44% kadr wyższych jest reprezentowane przez panie. Mężczyźni, mimo reprezentowanego średnio niższego wykształcenia w całej skali, wciąż zajmują ok. 56% stanowisk decyzyjnych. Jakie są przyczyny tego zjawiska? W ostatnich latach spopularyzowano pojęcie szklanego sufitu, który stanowi pewną barierę uniemożliwiającą kobietom pięcie się po szczeblach kariery zawodowej. Istnienie tego problemu może wynikać z różnych przyczyn, m.in. uprzedzeń czy pragmatyzmu, który skłania pracodawców do podejmowania takich decyzji. Kobiety, m.in. ze względu na większą trudność w łączeniu życia rodzinnego i zawodowego, mogą niestety spotykać się z takimi zjawiskami na rynku pracy.
Rozwój sztucznej inteligencji w pracy kobiet
Wydaje się, że rynek pracy kobiet będzie się stale rozwijał. Jednym z przyczyn takiego stanu rzeczy jest rozwój sztucznej inteligencji oraz stawianie na wysoko wykwalifikowane kadry w wielu gałęziach gospodarki. SI może stać się kluczowym narzędziem wspierającym kobiety na rynku pracy. Wiele przedsiębiorstw, organizacji i instytucji, w tym Ministerstwo Cyfryzacji, zwraca uwagę na rosnącą rolę technologii w różnych sektorach państwa. Około 50% firm korzysta z rozwiązań AI, co jest dodatkową szansą dla kobiet w kontekście zwiększania aktywności zawodowej. Kobiety, mimo iż spotykają się z wieloma ograniczeniami i trudniejszym startem na rynku pracy, mogą raczej optymistyczne patrzeć w przyszłość. Świat się zmienia, a wraz z nim podejście do roli kobiet na rynku pracy.
Artykuł gościnny.