Czekolada to jeden z najpopularniejszych i najsmaczniejszych produktów na świecie. Jednak nie każda czekolada jest taka sama. W zależności od zawartości kakao, cukru i tłuszczu, czekolada może mieć różne właściwości i wpływać na nasz organizm w różny sposób. W tym artykule skupimy się na gorzkiej czekoladzie, która zawiera co najmniej 70% kakao i ma wiele korzyści dla naszego zdrowia i sylwetki. Dowiesz się, jak gorzka czekolada wpływa na układ krążenia, poziom cukru i lipidów we krwi, funkcje mózgu, stan skóry i nastroju. Ponadto dowiesz się, jak wybrać i ile jeść gorzkiej czekolady, aby cieszyć się jej właściwościami bez obawy o nadmiar kalorii. Zapraszamy do lektury!
Co to jest gorzka czekolada i jak się ją produkuje?
Gorzka czekolada to produkt, który powstaje z ziaren kakaowca – rośliny uprawianej głównie w Afryce, Ameryce Południowej i Azji Południowo-Wschodniej. Ziarna kakaowca są zbierane, fermentowane, suszone, prażone i łuskane. Następnie są mielone na masę kakaową, która zawiera tłuszcz (masło kakaowe) i części stałe (kakao). Masę kakaową poddaje się procesowi konchowania, czyli mieszania i ogrzewania w celu uzyskania jednolitej konsystencji i aromatu. W zależności od receptury, do masy kakaowej dodaje się cukier, mleko, lecytynę sojową lub inne dodatki. Gorzka czekolada zawiera co najmniej 70% masy kakaowej i niewiele cukru. Im wyższa zawartość kakao w czekoladzie, tym jest ona ciemniejsza, twardsza i gorzka.
Gorzka czekolada różni się od innych rodzajów czekolady nie tylko smakiem, ale i wartością odżywczą. Gorzka czekolada jest bogata w związki roślinne o działaniu przeciwutleniającym, takie jak flawonoidy i polifenole. Te związki chronią nasze komórki przed uszkodzeniem przez wolne rodniki – niestabilne cząsteczki powstające w wyniku stresu oksydacyjnego. Wolne rodniki mogą przyczyniać się do rozwoju wielu chorób cywilizacyjnych, takich jak miażdżyca, nadciśnienie, cukrzyca czy nowotwory. Gorzka czekolada zawiera również wiele minerałów, takich jak magnez, żelazo, cynk, miedź czy potas. Te minerały są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania wielu układów i narządów w naszym organizmie. Z tego względu jest ona bardzo wartościowa i może byc eleganckim oraz wykwintnym prezentem dla koneserów.
Jak gorzka czekolada wpływa na nasze zdrowie?
Gorzka czekolada ma wiele korzystnych efektów na nasze zdrowie. Oto niektóre z nich:
- Poprawia stan układu krążenia: Gorzka czekolada może obniżać ciśnienie krwi, poprawiać elastyczność naczyń krwionośnych i zapobiegać tworzeniu się zakrzepów. Flawonoidy zawarte w gorzkiej czekoladzie rozszerzają naczynia krwionośne i hamują działanie enzymu angiotensyny II, który podnosi ciśnienie krwi. Ponadto, gorzka czekolada może obniżać poziom złego cholesterolu LDL i podnosić poziom dobrego cholesterolu HDL, co zmniejsza ryzyko miażdżycy i zawału serca. Gorzka czekolada może również zapobiegać agregacji płytek krwi, czyli sklejaniu się ich ze sobą i tworzeniu zakrzepów, które mogą zablokować przepływ krwi i spowodować udar mózgu.
- Reguluje poziom cukru we krwi: Gorzka czekolada może pomóc w utrzymaniu prawidłowego poziomu cukru we krwi i zapobiegać insulinooporności. Insulinooporność to stan, w którym komórki nie reagują odpowiednio na insulinę – hormon, który umożliwia transport glukozy z krwi do komórek. Insulinooporność może prowadzić do cukrzycy typu 2, otyłości i chorób serca. Gorzka czekolada może poprawiać wrażliwość komórek na insulinę dzięki zawartości polifenoli, które hamują aktywność enzymu alfa-glukozydazy, odpowiedzialnego za rozkład węglowodanów w jelitach. Dzięki temu, gorzka czekolada spowalnia wchłanianie glukozy z pokarmu i obniża jej poziom we krwi.
- Wspomaga funkcje mózgu: Gorzka czekolada może poprawiać pamięć, koncentrację, nastrój i zdolności poznawcze. Flawonoidy zawarte w gorzkiej czekoladzie zwiększają przepływ krwi do mózgu i stymulują tworzenie nowych komórek nerwowych i połączeń synaptycznych. Dzięki temu, gorzka czekolada może zapobiegać lub opóźniać procesy starzenia się mózgu i choroby neurodegeneracyjne, takie jak choroba Alzheimera czy Parkinsona. Ponadto, gorzka czekolada może poprawiać nastrój i redukować stres dzięki zawartości tryptofanu, prekursora serotoniny – hormonu szczęścia. Gorzka czekolada może również podnosić poziom endorfin – naturalnych opioidów, które wywołują uczucie przyjemności i euforii.
- Poprawia stan skóry: Gorzka czekolada może chronić skórę przed szkodliwym działaniem promieniowania UV i opóźniać oznaki starzenia się skóry. Flawonoidy zawarte w gorzkiej czekoladzie mają właściwości przeciwzapalne i przeciwutleniające, które łagodzą podrażnienia, zaczerwienienia i obrzęki skóry. Ponadto, gorzka czekolada może zwiększać gęstość, nawilżenie i elastyczność skóry oraz zmniejszać jej szorstkość i zmarszczki. Dzieje się tak dzięki stymulowaniu produkcji kolagenu i elastyny – białek odpowiedzialnych za strukturę i sprężystość skóry.
Jak wybrać i ile jeść gorzkiej czekolady?
Aby cieszyć się korzyściami zdrowotnymi gorzkiej czekolady, należy wybierać jej odpowiednią jakość i ilość. Oto kilka porad:
- Wybieraj gorzką czekoladę z co najmniej 70% zawartością kakao. Im więcej kakao w czekoladzie, tym więcej flawonoidów i polifenoli. Unikaj czekolady mlecznej lub białej, która zawiera dużo cukru i tłuszczu, a mało kakao.
- Sprawdzaj etykietę i skład czekolady. Unikaj czekolady, która zawiera tłuszcze roślinne inne niż masło kakaowe, takie jak olej palmowy, kokosowy czy rzepakowy. Te tłuszcze są mniej zdrowe i zmieniają smak i teksturę czekolady. Unikaj również czekolady, która zawiera sztuczne aromaty, barwniki, konserwanty lub substancje słodzące. Te dodatki mogą obniżać jakość i wartość odżywczą czekolady oraz wywoływać reakcje alergiczne lub nietolerancje pokarmowe.
- Zwracaj uwagę na datę ważności i warunki przechowywania czekolady. Gorzka czekolada jest wrażliwa na temperaturę, wilgotność i światło. Przechowuj ją w suchym i ciemnym miejscu, w temperaturze od 15 do 18 stopni Celsjusza. Unikaj przechowywania czekolady w lodówce lub zamrażarce, ponieważ może to spowodować jej wykwit tłuszczowy lub cukrowy. Wykwit tłuszczowy to białe plamy na powierzchni czekolady, które powstają, gdy masło kakaowe oddziela się od części stałych. Wykwit cukrowy to szare plamy na powierzchni czekolady, które powstają, gdy cukier krystalizuje się na skutek zmian wilgotności. Wykwit nie wpływa na smak i wartość odżywczą czekolady, ale zmniejsza jej atrakcyjność wizualną.
- Jedz gorzką czekoladę z umiarem i świadomością. Gorzka czekolada jest kaloryczna i zawiera tłuszcz i cukier, które mogą przyczyniać się do nadwagi i otyłości, jeśli spożywane są w nadmiarze. Zalecana dzienna dawka gorzkiej czekolady to około 20-30 gramów, co odpowiada 2-3 kostkom. Jedz gorzką czekoladę powoli i delektuj się jej smakiem i aromatem. Nie jedz gorzkiej czekolady na pusty żołądek lub przed snem, ponieważ może to podrażnić błonę śluzową żołądka lub utrudnić zasypianie. Nie popijaj jej mlekiem, ponieważ może to zmniejszyć jej właściwości przeciwutleniające. Pamiętaj też, że jeśli dodajesz ją do ciasta, wcale nie zaniżasz jego kaloryczności, więc nie licz na fit deser w „gorzkim” wydaniu.